Plomby amalgamatowe i kompozytowe – jakie wypełnienia refunduje NFZ

NFZ refunduje białe plomby — kompozytowe w zębach przednich (pozycje 1–3) oraz cementy glasjonomerowe w zębach bocznych (pozycje 4–8). Plomby amalgamatowe zostały wycofane z refundacji w październiku 2022 roku.

Krótka lista najważniejszych punktów

refundacja kompozytów dla zębów przednich: pełna refundacja przez NFZ dla pozycji 1–3,
refundacja dla zębów bocznych: materiały glasjonomerowe są refundowane,
kompozyt boczny: refundacja częściowa zwykle na poziomie 30–50% i dopłata pacjenta możliwa,
plomby amalgamatowe: brak refundacji od października 2022; wymiana starego amalgamatu nie jest refundowana jako osobna procedura.

Jakie wypełnienia NFZ refunduje?

NFZ refunduje dwa główne rodzaje wypełnień: kompozytowe w zębach przednich (pozycje 1–3) oraz cementy glasjonomerowe w zębach bocznych (pozycje 4–8). Kompozyty są światłoutwardzalne, estetyczne i dopasowują się do koloru zęba, dlatego są przeznaczone do zębów widocznych. Cementy glasjonomerowe mają dobrą adhezję do szkliwa oraz zdolność uwalniania fluoru, co pomaga w profilaktyce próchnicy, szczególnie w zębach bocznych pod obciążeniem żucia, gdzie estetyka ma mniejsze znaczenie.

W praktyce oznacza to, że w ramach standardowego świadczenia finansowanego przez NFZ pacjent nie płaci za plomby kompozytowe w zębach 1–3, pod warunkiem że zabieg wykonany jest w gabinecie mającym umowę z NFZ. Dla zębów 4–8 refundowane są materiały glasjonomerowe; jeśli lekarz zastosuje kompozyt w zębach bocznych, to zwykle dotyczy to sytuacji, gdy pacjent dopłaci różnicę.

Refundacja kompozytu bocznego — jak to wygląda w praktyce

W niektórych porozumieniach lokalnych lub programach gabinet może oferować częściową refundację kompozytu bocznego — typowo na poziomie 30–50% kosztu materiału. Oznacza to, że pacjent pokrywa brakującą kwotę według cennika gabinetu. Wysokość dopłaty zależy od polityki konkretnej placówki oraz rodzaju zastosowanego materiału (standardowy kompozyt vs. technika warstwowa, wkład inlay/onlay, itp.).

Plomby amalgamatowe — co się zmieniło i dlaczego

Plomby amalgamatowe przestały być refundowane od października 2022 roku. Decyzja wynika z wdrożenia zaleceń Unii Europejskiej dotyczących ograniczenia użycia rtęci w stomatologii. Rtęć zawarta w amalgamacie budziła zastrzeżenia środowiskowe i zdrowotne, dlatego Polska dostosowała wykaz refundowanych materiałów. Ważne: wymiana starego amalgamatu na inny materiał nie jest automatycznie refundowana — NFZ nie pokrywa samej procedury wymiany amalgamatu, chyba że wymiana jest częścią innego, refundowanego zabiegu.

Kontekst regulacyjny i środowiskowy

Zmiany w refundacjach mają także wymiar ekologiczny — ograniczenie stosowania amalgamatu przyczynia się do zmniejszenia emisji rtęci do środowiska. Dla pacjentów oznacza to stopniową modernizację materiałów stosowanych w stomatologii publicznej na materiały bezrtęciowe.

Koszty prywatne i dopłaty — ile zapłacisz poza NFZ

Ceny plomb prywatnie zwykle mieszczą się w przedziale od około 150 zł do 350 zł, w zależności od rodzaju materiału i technologii wykonania. Przykładowe widełki cenowe (orientacyjne):
– standardowa plomba kompozytowa: około 150–250 zł,
– plomba kompozytowa z techniką warstwową lub z zastosowaniem specjalnych żywic: około 200–350 zł,
– plomba glassjonomerowa prywatnie zwykle taniej niż kompozyt.

Jeśli chcesz wymiany materiału na kompozyt w zębach bocznych, przygotuj się na dopłatę rzędu od 30% do nawet 70% kosztu zabiegu, gdy gabinet nie oferuje pełnej refundacji. Dokładna kwota zależy od cennika i od tego, czy konieczne będą dodatkowe procedury (np. podkład, odbudowa krawędzi, znieczulenie).

Przykładowe scenariusze finansowe

– pacjent z ubytkiem w zębie przednim (pozycja 2) w gabinecie z umową NFZ: zabieg i materiał kompozytowy nie generują kosztu dla pacjenta,
– pacjent z ubytkiem w zębie bocznym (pozycja 6) w ramach NFZ: zastosowany zostanie materiał glasjonomerowy bez dopłaty,
– pacjent chce kompozytu bocznego zamiast glasjonomeru: pacjent dopłaca różnicę; NFZ może pokryć część kosztów (zwykle 30–50%).

Refundacja dla dzieci i młodzieży

Dzieci do 18. roku życia mają prawo do światłoutwardzalnego kompozytu w zębach przednich w ramach świadczeń NFZ. To rozwiązanie ma na celu poprawę trwałości i estetyki odbudowy u młodych pacjentów oraz zapewnienie lepszej ochrony przez okres wzrostu i rozwoju uzębienia.

Procedura refundowana — jak skorzystać z refundacji

Aby skorzystać z refundowanego wypełnienia:
– wystarczy umówić się na wizytę w gabinecie stomatologicznym, który ma podpisaną umowę z NFZ,
– nie jest wymagane skierowanie,
– lekarz w gabinecie musi zastosować refundowany materiał i procedurę zgodnie z wykazem NFZ; zmiana na droższy materiał najczęściej wiąże się z dopłatą pacjenta.

Przed zabiegiem poproś o szczegółową informację o zastosowanym materiale oraz o ewentualnej dopłacie. Dobrą praktyką jest uzyskanie pisemnej wyceny i informacji o zakresie refundacji, szczególnie gdy planujesz wymianę starego wypełnienia.

Dokumentacja i rozliczenia

Rozliczenie odbywa się na poziomie gabinetu i NFZ; pacjent otrzymuje paragon lub fakturę oraz informację o części refundowanej. W przypadku dopłaty do materiału kompozytowego gabinet zwykle informuje o wysokości dopłaty przed rozpoczęciem leczenia.

Trwałość i właściwości materiałów — porównanie

Kompozyt: materiał estetyczny, dobrze imitujący kolor i strukturę zęba; nadaje się szczególnie do zębów przednich ze względu na wygląd. Trwałość kompozytów zależy od techniki wykonania, izolacji pola zabiegowego i obciążeń funkcjonalnych, dlatego prawidłowo wykonana praca może być trwała przez wiele lat.

Glasjonomer: cechuje się dobrą adhezją do zęba i zdolnością uwalniania fluoru, co wspiera remineralizację i profilaktykę próchnicy. Ma jednak mniejszą odporność mechaniczną i gorszą estetykę w porównaniu z nowoczesnymi kompozytami, dlatego NFZ rekomenduje go głównie do zębów bocznych w ramach refundacji.

Amalgamat: historycznie ceniony za wytrzymałość mechaniczną w warunkach dużego obciążenia żucia, ale zawiera rtęć, co zadecydowało o jego wycofaniu z listy refundowanych materiałów. W praktyce amalgamat może charakteryzować się dłuższą odpornością na ścieranie, lecz jego stosowanie maleje z powodu regulacji i preferencji estetycznych.

Gdzie szukać aktualnych informacji

Najpewniejsze źródła informacji to komunikaty i wykazy publikowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz Ministerstwo Zdrowia. Zmiany w wykazie refundowanych materiałów oraz warunkach świadczeń są publikowane okresowo; warto sprawdzać oficjalne strony NFZ i resortu zdrowia przed planowaniem leczenia.

Uwaga na aktualizacje: w 2025 roku lista bezpłatnych usług stomatologicznych NFZ obejmuje także białe plomby dla wszystkich — również dorosłych, jednak wdrożenie i szczegóły finansowania mogą różnić się w czasie i regionach.

Porady praktyczne dla pacjenta

Zanim umówisz wizytę, sprawdź, czy gabinet ma umowę z NFZ i poproś o jasną informację o materiale, który lekarz planuje zastosować oraz o ewentualnych dopłatach. Jeśli zależy Ci na estetyce w zębach bocznych, dopytaj o koszt dopłaty do kompozytu i porównaj oferty kilku gabinetów. W przypadku dzieci poniżej 18 lat przypomnij lekarzowi o prawie do światłoutwardzalnego kompozytu w zębach przednich. Gdy masz stare plomby amalgamatowe, zaplanuj konsultację — może się okazać, że wymiana na nowy materiał będzie możliwa w ramach innego refundowanego zabiegu lub będzie wymagać dopłaty.

Jak zaplanować leczenie krok po kroku

1. umów się do gabinetu z umową NFZ i przynieś dokument tożsamości,
2. podczas konsultacji zapytaj o proponowany materiał oraz o zakres refundacji i ewentualne dopłaty,
3. poproś o wycenę na piśmie przed wykonaniem zabiegu i uzgodnij formę płatności za materiał poza refundowanym zakresem,
4. po zabiegu zachowaj dokumentację i paragon/fakturę, szczególnie gdy planujesz kolejne zabiegi lub reklamacje.